Co to jest i jak działa windykacja? Wszystko co musisz o niej wiedzieć

Co to jest windykacja?

Windykacja należności to ogólnie rozumiane działanie mające na celu skłonienie dłużnika do uregulowania zobowiązania względem wierzyciela. Innymi słowy, jest to zbiór wszelkich czynności leżących w zakresie prawa, które może stosować osoba/firma w celu odzyskania rzeczy lub należności, które jej się należą. Wierzyciele, firmy windykacyjne oraz windykatorzy wchodzą w relacje z dłużnikiem, z tym że ich prawa są znacząco ograniczone ustawowo. Należy rozróżnić windykatora od komornika, który posiada szerokie prawa do m.in. zajmowania dóbr materialnych na poczet niespłaconych długów.

ODZYSKAJ DŁUG

Dla kogo jest windykacja należności?

Windykacja jest teoretycznie dla każdego. Każdy może rozpocząć działania windykacyjne w stosunku do osoby fizycznej lub podmiotu prawnego, który jest winien określoną kwotę (lub rzecz materialną). Firmy, które trudnią się tego typu usługami mogą przyjmować zlecenia zarówno od firm jak i osób prywatnych. Z reguły, jednak większość firm windykacyjnych nie przyjmuje pojedynczych zleceń. Stąd osoby fizyczne mogą mieć nieco utrudniony zadanie w odzyskaniu wierzytelności. Jedynie niewielka ilość instytucji kieruje do nich swoją ofertę. Wolą się skupiać na portfelach wierzytelności masowych, które z przyczyn ekonomicznych są bardziej dla nich opłacalne. Firmy windykacyjne odkupują wierzytelności od banków, firm telekomunikacyjnych, a także firm pożyczkowych.

Kiedy windykacja się opłaca?

Windykacja z reguły jest opłacalna, ponieważ dąży do odzyskania długu. Są jednak sytuacje w których bardziej opłaca się sprzedać dług, niż podejmować z góry bezskuteczne działania. Jako wierzyciel powinieneś przede wszystkim sprawdzić, czy Twój dłużnik posiada majątek, z którego można wyegzekwować dług na etapie egzekucyjnym. Czy dłużnik nie ogłosił upadłości oraz czy jest wypłacalny. Jeżeli nie, warto zastanowić się nad sprzedażą długu.

Windykacja na pewno będzie opłacalna, gdy wierzytelność nie jest przedawniona, dłużnik jest wypłacalny, możesz obciążyć go kosztami, posiadasz dokumenty potwierdzające dług oraz przede wszystkim w sytuacji, gdy dłużnik posiada majątek.

ODZYSKAJ DŁUG

Rodzaje windykacji

Windykacja jest działaniem, które można podzielić na rodzaje. Zależą one od rodzaju stosowanych metod dochodzenia należności. W teorii istnieją dwa rodzaje windykacji. Pierwsza to wszystkie działania przedsądowe, które są stosowane za nim sprawa trafi do sądu, to tzw. windykacja miękka, która polega na nakłonieniu do zapłaty drogą negocjacyjną. Drugim rodzajem to windykacja twarda, która wiąże się ze skierowanie sprawy do sądu. My jednak dodaliśmy do tego zestawienia trzeci rodzaj windykacji przed powstaniem zobowiązania, który według nas powinien być stosowany na samym początku.

1) Windykacja przed powstaniem zobowiązania

Czasami w wirze obowiązków Twój kontrahent może zapomnieć o uregulowaniu faktury. Jest to kwestia bardziej pomyłki, błędu lub przypadku, niż celowego działania bądź braku środków. Windykacja przed powstaniem zobowiązania ma na celu przypomnienie o płatności. Warto się tym zająć tuż przed nadciągającym terminem uregulowania należności. Można to zrobić samemu, zaś w przypadku większej ilości wystawionych faktur można użyć do tego specjalnego programu windykacyjnego. Nie zależnie, na którą formę się zdecydujesz ten rodzaj windykacji polega po prostu na wysłaniu przypomnienia drogą elektroniczną np. przez smsa bądź emaila.

2) Windykacja miękka/polubowna

Powinna mieć miejsce w chwili, w której płatność jest przeterminowana. Wierzyciel w tej sytuacji ciągle próbuje nakłonić do płatności i nie wchodzi jeszcze na drogę sądową, która jest ostatecznością. Ma również prawo do naliczania odsetek ustawowych za każdy dzień zwłoki. Zauważ, że windykacja miękka jest sposobem na odzyskanie pieniędzy, który jest korzystny dla obu podmiotów. Jeżeli zakończy się pomyślnie, to wierzyciel uniknie żmudnego odzyskiwania swojej należności, zaś dłużnik regulując należność ma możliwość ustrzec się negatywnych konsekwencji, takich jak upublicznienie długu, czy postępowanie sądowe i egzekucyjne.

Na tym etapie wierzyciel może pomyśleć nad przekazaniem swojej sprawy firmie windykacyjnej, która posiada specjalnie wykwalifikowanych pracowników do ściągania długów „uzbrojonych” w niezbędne narzędzia i wiedzę, aby działać jak najbardziej efektywnie.

Narzędzia stosowane w windykacji miękkiej

Niezależnie od tego, czy windykację miękką będziesz stosował we własnym zakresie czy też zlecisz ją firmie windykacyjnej, musisz pamiętać o kilku zasadniczych kwestiach. Wszystkie narzędzia, które będą stosowane muszą być poparte faktami i znajdować się w granicach prawnie dozwolonych. Muszą być jednocześnie na tyle skuteczne, że skłonią dłużnika do polubownej zapłaty. Musi on zdać sobie sprawę, że dalsze unikanie płatności będzie się wiązało ze stratami wizerunkowymi i ekonomicznymi.

Jako wierzyciel możesz użyć kilku narzędzi, oto one:

• wysyłanie pism przypominających o dokonaniu zapłaty,
• przesłanie wezwań do zapłaty, również z notami odsetkowymi,
• użycie środków komunikacji elektronicznej takich, jak: email, faks, sms,
• kontakt telefoniczny,
• wizyta windykatora terenowego w celu ustalenia płatności.

Argumenty stosowane w windykacji miękkiej

Pamiętaj, że pełna informacja o konsekwencjach braku płatności nie jest straszeniem. Daje Ci to moc argumentów, których możesz użyć w relacjach z nieterminowym kontrahentem.

Przykładowymi argumentami są:

• naliczanie dalszych odsetek za zwłokę,
• publikacja danych na giełdzie dłużników,
• przekazanie danych dłużnika do biur informacji gospodarczej, taki jak KRD, BIG i inne,
• wejście na drogę postępowania sądowego (wskazując ostateczny termin zapłaty),
• czynności komornicze.

Windykacja miękka inne możliwości

Postanowienie o odzyskaniu całości środków pieniężnych za jednym razem nie jest jedyną możliwością. Prawo pozwala na dowolne kształtowanie umów, dlatego też nic nie stoi na przeszkodzie aby podpisać ugodę ze swoim kontrahentem. Zauważ, że niektóre firmy pożyczkowe stosując przewagę ekonomiczną poniekąd wymuszają na zadłużonych osobach prywatnych podpisywanie niekorzystnych dla nich ugód, w których zadłużenie jest ponownie kredytowane. Wówczas dana osoba musi się liczyć z dodatkowymi kosztami.

Nic nie stoi na przeszkodzie, abyś podpisał ugodę ze swoim kontrahentem i rozłożył mu płatność na raty. Decydując się na korzystanie z firmy windykacyjnej powinieneś dobrać ją w taki sposób, aby potrafiła indywidualnie podejść do każdego dłużnika. Niektóre z nich potrafią działać niemoralnie i nie idą na ustępstwa w tym zakresie przekreślając możliwość odzyskania wierzytelności na drodze polubownej. Korzystanie z usług takiej firmy może Cię oddalić od odzyskania pieniędzy, niż Cię do nich przybliżyć.

3) Postępowanie sądowe (tzw. windykacja twarda)

Gdy wszystkie możliwe sposoby na odzyskanie wierzytelności od dłużnika na płaszczyźnie polubownej i negocjacyjnej zawiodły, to kolejnym krokiem jest windykacja twarda. Polega ona na skierowaniu sprawy do sądu. W tym celu możesz skorzystać z profesjonalnej kancelarii prawnej lub zrobić to na własną rękę.

W pierwszej kolejności musisz skierować pozew do sądu domagając się spłaty zadłużenia. Po Twojej stronie leży również kwestia udowodnienia wysokości wierzytelności i jej powstanie. Następnie istnieją dwie możliwości. Sąd może wydać nakaz zapłaty lub skierować sprawę na tzw. postępowanie zwykłe.

Nakaz zapłaty

Jest on wysyłany zarówno do dłużnika, jak i kancelarii reprezentującej wierzyciela. W tym przypadku dłużnik może wnieść przeciw od nakazu wskazując na elementy faktyczne sprawy, które świadczą o tym, że nie ma podstaw do płatności. Jeżeli go nie wniesie, nakaz zapłaty uprawomacnia się. Kolejnym krokiem powinno być wniesienie klauzuli wykonalności do sądu przez wierzyciela lub kancelarią go reprezentującą. Po jej wydaniu, gdy dłużnik dalej nie płaci zaległości, można złożyć wniosek do komornika o wszczęciu egzekucji.

Postępowanie zwykłe

W przypadku postępowania zwykłego ma miejsce „normalna” rozprawa, w której swoje stanowiska oba podmioty mogą prezentować zarówno na rozprawach, jak i po przez pisma procesowe. Jak już wspomnieliśmy, ten rodzaj postępowania może mieć miejsce w przypadku skierowania przez sąd i (co ważne) w przypadku wniesienie sprzeciwu przez dłużnika. Z reguły wyrok zapada po pierwszej rozprawie i kończy się wyrokiem lub nakazem zapłaty (o ile nie został zaskarżony).

ODZYSKAJ DŁUG

Etapy windykacji

Jeżeli chcesz odzyskać należne wobec Ciebie zobowiązanie, to koniecznie powinieneś zapoznać się z etapami windykacji. Rozbiliśmy całą drogę na jak najmniejsze kroki, tak abyś mógł dopasować obecną sytuację do etapu, w którym znajduje się windykowana należność. Pamiętaj, że cesje wierzytelności (czyli jej sprzedaż) możesz wykonać na dowolnym etapie windykacji.

1) Etap prewencyjny

Jest to okres, w którym nie zapadł ostateczny termin płatności. Na pewno słyszałeś powiedzenie odnoszące się do zdrowia, że „lepiej zapobiegać, niż leczyć”. Można je zastosować również w kwestii finansowej. Na tym etapie dbasz o to, aby Twój kontrahent przypadkiem nie zapomniał o zbliżającej się płatności. Jak już wspominaliśmy masz ku temu kilka narzędzi np. sms lub email. Zawrzyj w nich najważniejsze informację przydatne do wykonania przelewu. Poinformuj o terminie, należnej kwocie oraz numerze rachunku bankowego, na który należy dokonać wpłaty. Już na tym etapie możesz skorzystać z firmy windykacyjnej, zrobić to samemu lub korzystać z odpowiedniego programu komputerowego, który zrobi to za Ciebie.

2) Etap powstania zobowiązania

Jest to etap, w którym termin płatności minął, a Ty ciągle nie otrzymałeś pieniędzy. Wówczas powstaje zobowiązanie, a kontrahent stał się Twoim dłużnikiem. W takim wypadku w Twoim interesie leży to, żeby jak najszybciej skłonić go do opłacenia zaległości. Być może najzwyczajniej odpowiedzialny za to jest błąd ludzki. Przypomnij się, w tym celu możesz użyć tych samych narzędzi, które zalecane są na etapie prewencyjnym.

3) Etap przedsądowy

Jeżeli zwykłe przypomnienie o płatności nie pomogło, wierzyciel musi przejść do etapu polubownego. Nie może go ominąć, ponieważ ten etap jest najważniejszy i często najbardziej skuteczny. Lepiej odzyskać swoje środki teraz, niż rozpoczynać żmudny proces etapu sądowego, który może trochę potrwać, a także narazi obie strony na zbędne koszty.

Etap ten jest ostatnim etapem tzw. „windykacji miękkiej”, którą już szeroko opisaliśmy w tym artykule. Głównym zadaniem osoby dochodzącej należności podczas tego etapu jest umiejętne dopasowanie narzędzi i intensywności działań, tak aby były jak najbardziej skuteczne. Na pozytywnym rozwiązaniu sprawy powinno zależeć obu stronom. Wierzyciel może zastosować dość popularną zasadę „marchewki i kija”, która w tym przypadku może zachęcić do uregulowania płatności. Z jednej strony proponowane może zawarcie ugody i np. anulowanie odsetek lub rozłożenie płatności na raty, zaś z drugiej w przypadku całkowitej odmowy, może poinformować o oddaniu sprawy do komornika. Ten zaś nie przebiera w środkach, aby pozytywnie zakończyć etap egzekucyjny.

4) Etap sądowy

Na tym etapie rozpoczyna się „windykacja twarda”. Wierzyciel sięga po środki prawne w postaci postępowania sądowego, aby odzyskać dług. Może się ono zakończyć wyrokiem lub nakazem zapłaty. W przypadku niezaskarżonego nakazu, z reguły wierzyciel ostatni raz próbuje wynegocjować spłatę zadłużenia, która zostaje powiększona o koszty sądowe. Dłużnik powinien na tym etapie zrobić wszystko, żeby „dogadać się” z wierzycielem. Umożliwi mu to nie ponoszenia kosztów egzekucyjnych.

5) Etap klauzuli wykonalności

W przypadku, gdy dłużnik dalej nie spłaca wierzytelności pomimo nakazu zapłaty wydanego przez sąd, wierzyciel lub kancelaria prawna, która go reprezentuje, wnosi o klauzulę wykonalności. Wyrok lub nakaz zapłaty opatrzony w taką klauzulę, stanowi narzędzie umożliwiające rozpoczęcie etapu egzekucyjnego.

6) Etap egzekucyjny

Na tym etapie wierzyciel składa wniosek o rozpoczęcie egzekucji do komornika. Jego celem jest odzyskanie należności od dłużnika. Bardzo ważne z perspektywy dłużnika jest to, że komornik nie może sobie pozwolić na podważanie wyroków sądowych. Nie interesują go przyczyny powstania długu, zasadność roszczenia, ani względy moralne. Ma jeden cel, którym jest dokonanie skutecznej egzekucji. Może zająć środki na koncie, pensję, poprowadzić egzekucję z majątku, w tym zająć rzeczy ruchome i nieruchomości.

Jeżeli dłużnik zdecyduje się na dobrowolną spłatę zadłużenia, wierzyciel może zatrzymać działania komornika. Wiąże się to z zatrzymaniem postępowania egzekucyjnego, z tym że powstałe koszty egzekucyjne (które naliczył komornik), dłużnik i tak będzie musiał uregulować.

Dłużnik na tym etapie ma wciąż możliwość negocjacji z wierzycielem. Jednak z reguły jego pozycja na tym etapie jest tak słaba, że wierzyciel nie ma większego interesu aby negocjować. Z perspektyw dłużnika lepiej nie dopuścić do tego etapu, ponieważ wiąże się z wieloma kosztami i nieprzyjemnościami.

7) Etap po bezkutecznej egzekucji

Zdarza się, że egzekucja komornicza była bezskuteczna. Oznacza to, że komornikowi mimo starań nie udało się wyegzekwować wierzytelności od dłużnika. W takiej sytuacji następuje umorzenie postępowania egzekucyjnego, zaś dług ciągle pozostaje. Z reguły wierzyciel próbuje po raz kolejny nawiązać i negocjować z dłużnikiem. Jeżeli pomimo starań dalej wierzytelność nie zostaje spłacona, wierzyciel wysyła pisma i stara się z nim kontaktować, następnie dochodzi do kolejnych egzekucji. Przy każdej z nich dług rośnie o kolejne koszty. Dłużnik w takim przypadku może negocjować z wierzycielem, gdyż ten może pójść na pewne ustępstwa widząc, że egzekucja nie przynosi spodziewanego efektu. Może się zdarzyć, że wierzyciel anuluje część długu.

Co to jest upadłość konsumencka? Jak ją ogłosić? Jakie są koszty?

Za jakie długi można iść do więzienia i na jak długo?

Jakie uprawnienia ma windykator terenowy? Co może, a czego nie?